|
بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيمِ إِذَا زُلْزِلَتِ الْأَرْضُ زِلْزَالَهَا (١) وَأَخْرَجَتِ الْأَرْضُ أَثْقَالَهَا(2) وَقَالَ الْإِنْسَانُ مَا لَهَا(3)يَوْمَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخْبَارَهَا(4) بِأَنَّ رَبَّكَ أَوْحَىٰ لَهَا(5) يَوْمَئِذٍ يَصْدُرُ النَّاسُ أَشْتَاتًا لِيُرَوْا أَعْمَالَهُمْ(6) فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ(7) وَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ(8) ترجمه ی آیات به نام خداوند بخشنده مهربان 1- زمانی که زمین به لرزه در آورده شود . 2- و زمین سنگینی هایش را خارج می کند . 3- و انسان می گوید: زمین را چه شده است ؟ 4- در آن روز زمین خبر هایش را گزارش می دهد . 5- به خاطر این که پرورگار تو به زمین وحی کرد . 6- در آن روز مردم گروه های پراکنده (ازقبر ها) بیرون می آیند تا اعمالشان (به آنها) نشان داده شود . 7- پس هرکس به اندازه ذره ای کار خیر کند می بیند(تجسم خارجی ) آن را . 8- پس هرکس به اندازه ذره ای کار بد کند می بیند(تجسم خارجی ) آن را . معانی کلمه ها إِذَا :زمانی ، وقتی که 1 زُلْزِلَتِ : لرزانده شده الْأَرْضُ : زمین زِلْزَالَهَا : لرزاندن زمین به صورت پی در پی أَخْرَجَتِ :خارج کرد أَثْقَالَهَا : سنگینی هایش را قَالَ : گفت در این آیه به معنی می گوید است . الْإِنْسَانُ : انسان ، آدم مَا : چه لَهَا : برای او (زمین ) يَوْمَئِذٍ : آن روز تُحَدِّثُ : گزارش می دهد ، باز گو می کند أَخْبَارَهَا : خبر هایش را بِأَنَّ : به خاطر انکه رَبَّكَ : پروردگارتو أَوْحَىٰ : وحی کرد 2 لَهَا : به او ، برای او يَصْدُرُ : بیرون می آید النَّاسُ : مردم ، انسان ها أَشْتَاتًا : پراکنده لِيُرَوْا : تا نشان داده شود أَعْمَالَهُمْ : اعمال شان فَمَنْ : پس کسی که يَعْمَلْ : عمل کند ، کار انجام دهد مِثْقَالَ : سنگینی ، وزن ذَرَّةٍ : کم ترین جزء جسم خَيْرًا : کار خوب يَرَهُ : می بیند او را شَرًّا : کار بد بررسی کلمه ها إِذَا : ظرف زمان 3 زُلْزِلَتِ : ماضی مجهول فعل رباعی ، ضمیرمستتر(هِیَ) در آن فاعل ، شاید ریشه اصلی آن «زلز» که به معنی اظطراب در آمد باشد . الْأَرْضُ : نائب فاعل زِلْزَالَهَا : مضاف و مضاف الیه ، مفعول مطلق وَ : عطف به زُلْزِلَتِ ...... است . أَخْرَجَتِ : فعل ماضی باب افعال الْأَرْضُ : فاعل أَثْقَالَهَا : مضاف ومضاف الیه ، مفعول به وَ : عطف به زُلْزِلَتِ ...... است . قَالَ : فعل ماضی از ریشه القول (اجوف واوی) الْإِنْسَانُ : فاعل . مَا : استفهام تعجبی را می رساند لَهَا : (جار ومجرور) لام چون بر سر ضمیر(ها) در آمده (البته به غیراز یای متکلم وحده مثل وَلِیَ) مفتوح می شود . هَا : ضمیر متصلی است که جای الارض واقع شده است . يَوْمَئِذٍ : مضاف ومضاف الیه ، بدل إِذَا می باشد تُحَدِّثُ : فعل مضارع مخاطب 4 أَخْبَارَهَا : مضاف ومضاف الیه ، مفعول به بِ : باء سبیّت أَنَّ : حروف مشبه بالفعل رَبَّكَ : مضاف ، مضاف الیه ، اسم أَنَّ أَوْحَىٰ : فعل ماضی باب افعال ، خبر أَنَّ لَهَا : جار و مجرور ، مفعول يَوْمَئِذٍ : مضاف ومضاف الیه إِذٍ : بر عکس اذا برای ظرف زمان ماضی است واشعار به تعلیل دارد و تنوین به جای جمله ی مدخول آن است. يَصْدُرُ : فعل مضارع از ریشه صدر النَّاسُ : فاعل أَشْتَاتًا :جمع شَتُّ ، حال برای« النَّاسُ »می باشد لِيُرَوْا : لام تعلیل ، مضارع مجهول أَعْمَالَهُمْ : مضاف و مضاف الیه فَ : تفریع و تفصیل آیات قبل 5 مَنْ : شرطیه ، مبتدا يَعْمَلْ : فعل مضارع مشروط مِثْقَالَ : مفعول ، اسم مصدر ذَرَّةٍ : مضاف اليه و مجرور خَيْرًا : تمیز یا حال برای مِثْقَالَ ذَرَّةٍ يَرَهُ : فعل مضارع مشروط، هُوَ در آن مستتر و فاعل می باشد ، هُ : مفعول به ، جمله فعلیه خبر مَنْ وَ : عطف مَنْ : شرطیه ، مبتدا يَعْمَلْ : فعل مضارع مشروط ، هُوَ در آن مستتر و فاعل می باشد. مِثْقَالَ : مفعول ، اسم مصدر ، مضاف ذَرَّةٍ : مضاف اليه و مجرور شَرًّا : تمیز یا حال برای مِثْقَالَ ذَرَّةٍ يَرَهُ : فعل مضارع مشروط، هُوَ در آن مستتر و فاعل می باشد ، هُ : مفعول به ، جمله فعلیه خبر مَنْ
6 توضیح بیشتر آیات 1- إِذَا زُلْزِلَتِ الْأَرْضُ زِلْزَالَهَا الف -آمدن زِلْزَالَهَا بعد از الارض حکایت از عظمت زلزله در انتهای دنیای کنونی است. ب-طبق روایات معتبر دینی دمیدن اسرافیل(ع) به انتهای جهان کنونی همراه با زلزله شدیدی خواهد بود که باعث متلاشی شدن زمین می شود این مرحله از متلاشی شدن، به صور اول نامیده می شود . پ- این آیه بر حادثه قبل از قیامت دلالت دارد . ٢- وَأَخْرَجَتِ الْأَرْضُ أَثْقَالَهَا الف – تکرار الارض در این آیه نشاندهنده تغییرات مهمی است که بعد از مرحله نفخه اول رخ می دهد ب – شاید مراد از اثقال اجساد انسان ها ، معادن ، ذخایر وتمام کار های که موجودات زنده ازجمله انسان روی این کره خاکی انجام داده اند از زمین به بیرون زده می شود . پ-از این آیه تا آیه ی هشت(8) دلالت بر نفخه دوم دارد. 3- وَقَالَ الْإِنْسَانُ مَا لَهَا الف – انسان نسبت به وقایع قیامت عکس العمل نشان می دهد و برایش سؤال بر انگیز است . 7 ب- در دنیا ی که انسان زندگی می کرد کره زمین این حالت دگرگونی کلی را به خود نگرفته بود لذا برای انسان سؤال ایجاد شد . پ - درنفخه دوم انسان قدرت تکلم وشناخت دارد و می تواند سؤال کند . 4- يَوْمَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخْبَارَهَا الف – يَوْمَئِذٍ : دلالت بر دوره های حوادث جدید در قیامت می کند ب- بعد از تغییرکلی زمین ازجلمه کار های مهمش ارائه گزارش می باشد . پ- این آیه دلالت دارد به اینکه جمادات مثل زمین به آنها قدرت گزارش داده می شود تا بتوانند کارهای که روی آنها انجام گرفته خبر دهند. 5- بِأَنَّ رَبَّكَ أَوْحَىٰ لَهَا الف - قدرت گزارش دادن زمین نیروی است که خداوند به آن وحی کرده است . ب- زمین یک موجود غیر زنده (طبق تعریف زیست شناس ) است پس موجود غیر زنده هم می تواند وحی را دریافت کند . وحی خداوند به زمین مثل وحی به پیامبر اکرم(ص) است یا نه ؟ آنچه که نبی بزگوار اسلام(ص) به مردم می رساند کلام خداست وخود حضرت در آن دخل تصرف ندارد اما آنچه زمین گزارش می دهد کارهای است روی زمین انجام گرفته تا به عنوان شاهد ودلیل در قیامت استفاده شود . 8 6- يَوْمَئِذٍ يَصْدُرُ النَّاسُ أَشْتَاتًا لِيُرَوْا أَعْمَالَهُمْ الف - مردم برای دریافت مشاهده کارشان درقیامت حاضرمی شوند. ب- هدف از صدور ناس در قیامت مشاهده تجسم عمل انجام گرفته در دنیاست . پ- چرا به جای «اعمالهم» از «جزاء اعمالهم»استفاده نشده است ؟ دلیلش به خاطر این است که اعمال به صورت باقی ومشهود درمی آید . ت- نوع عمل دراین آیه شریفه مشخص نشده است . ٧ - فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ الف-منظور ازذره ،کوچکترین قسمت جسم که امروزی بیشترروی اتم استعمال می شود. ب- عمل خیر انسان اگر به اندازه بی نهایت کوچک باشد در این دنیا گم نمی شود بلکه ثبت و ضبط شده ودر قیامت به آدم نشان می دهند. پ-منظور از «خَيْرًا »مطلق کار خوب است. 8- وَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ الف - منظور از شَرًّا که به صورت نکره عنوان شد مطلق کار بد می باشد . ب- تعبیر ذره برای عمل حاکی آن است که کارهر چه قدر کوچک باشد از منظر الهی مفقود شدنی نیست . فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ(7) وَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ(8) 9 مطابق دو آیه ی بالا ، انسان همه اعمال خود را در قیامت اعم از نیک و بد ، کوچک و بزرگ می بیند این معنی چگونه با آیات «احباط» ، «تکفیر» ، «عفو» و «توبه» سازگار است؟ زیرا آیات احباط می گوید: بعضی از اعمال مانند شرک، تمام حسنات انسان را از بین می برد و طبق آیات تکفیر، گاهی «حسنات» سیئات را از بین می برد و آیات عفو و توبه می گوید : در سایه عفو الهی یا توبه کردن گناهان محو می شوند. این مفاهیم چگونه با مساله مشاهده تمام اعمال نیک و بد تطبیق می کند؟ جواب 1-این که انسان ، هر ذره ای از کار نیک و بد را می بیند ، یک قانون کلی است و می دانیم هر قانونی ممکن است استثنا داشته باشد. آیات عفو ، توبه ، احباط و تکفیر به منزله استثنا از این قانون کلی هستند . 2-در مورد احباط و تکفیر ، اعمال انسان در حقیقت موازنه و کسر می شود ؛ هنگامی که انسان نتیجه این موازنه را می بیند در حقیقت تمام اعمال نیک و بد خود را دیده است . همین سخن در مورد عفو و توبه نیز جاری است ، چرا که عفو ، بدون لیاقت و شایستگی صورت نمی گیرد و توبه نیز خود یکی از اعمال نیک است. فضیلت سوره ی زلزال از امام صادق علیه السلام روایت است: از قرائت سوره زلزال خسته نشوید زیرا هر كس 10 در نمازهای نافله خود این سوره را بخواند آزار زلزله ای بر او نخواهد رسید و بوسیله زلزله، صاعقه یا آفتی از آفات دنیایی، نخواهد مرد و وقتی وفات كرد دستور می دهند او را به بهشت برند و خداوند می فرماید: بنده من بهشت را بر تو مباح کردم هر جای بهشت كه دوست داشتی جای گیر برای تو هیچ مانعی وجود ندارد1. امام رضا علیه السلام از قول رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم می فرمایند: قرائت این سوره برابریك چهارم قرآن وچهاربارقرائت آن رامعادل یك ختم قرآن دانسته اند2. از رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم نقل شده است: هر كس در شب جمعه دو ركعت نماز گزارد و در هر ركعت بعد از حمد پانزده بار سوره زلزال را قرائت نماید خداوند او را از عذاب قبر و از سختی های هولناك قیامت ایمن می دارد.3 مردی به حضور رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم رسید و گفت: ای رسول خدا سوره ای از قرآن بگو تا بخوانم. پیامبر فرمودند: سه سوره از سوره هایی را که با «الر» آغاز می شود[یونس؛ هود، یوسف، ابراهیم، حجر]را بخوان. آن مرد گفت: من پیرم و مشکلاتی دارم نمی توانم آن را بخوانم. پیامبر فرمود: سه سوره از سوره هایی را که با «حم» آغاز می شود[غافر، فصلت، شوری، زخرف، دخان، جاثیه، احقاف] را بخوان. آن مرد همان حرف سابق را تکرار کرد. پیامبر فرمودند: سه سوره از سوره های «مسبحات» را بخوان [حدید، حشر، صف، اعلی، جمعه، تغابن]؛ باز هم جمله پیرمرد تکرار شد و گفت: ای رسول خدا یک سوره جامع را بگو آنگاه رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم فرمودند : سوره «زلزال» را قرائت کن. آنگه رسول خدا سوره زلزال را برایش 11 قرائت کرد . وقتی به پایان سوره رسید پیرمرد گفت: قسم به خدایی که تو را به حق مبعوث کرد همین برایم کافی است و بر آن نمی افزایم. وقتی پیرمرد آنجا را ترک می کرد: پیامبر فرمود: آن پیرمرد رستگار شد. 4 وقایع تاریخی سوره این سوره در مدینه ی منوره بر پیامبر اسلام (ص) نازل شد .از نظرترتیب نزول نودوسومین (93) و از نظر عدد نودونهمین (99)سوره قرآن کریم می باشد . شأن نزول آیه ی 8 و7 این سوره مقاتل و سعید بن جبیر گویند وقتی که آیه ی(ویطعمون الطعام علی حبّه مسکینًا و یتیمًا واسیرًا (8))سوره انسان(دهر) نازل شد مسلمین می پنداشتند که اگر مال کمی را انفاق کنند دارای پاداش و ثواب نخواهد بود و نیز اگر گناهانی که به نظرشان کوچک می آمد ازقبیل دروغ و نگاه کردن از روی شهوت به نوامیس مردم و غیبت کردن را مرتکب گردند مؤاخذه نخواهند شد سپس این آیات نازل شد و به آنها فهمانید که کوچکترین اعمال خیر و شرّ پاداش وکیفر خواهند دید . پیام های سوره 1- - ناگهان تمام زمین به لرزه در خواهد آمد.(إِذَا زُلْزِلَتِ الْأَرْضُ...) 2- زلزله قیامت پی درپی است . إِذَا زُلْزِلَتِ الْأَرْضُ زِلْزَالَهَا 3-انتهای دنیا با زلزله شدید زمین همراه است .( إِذَا زُلْزِلَتِ الْأَرْضُ زِلْزَالَهَا) 12 4- آن چه ثقل ،گرانبها و قابل ارزش است با زلزله از دل زمین به بیرون ریخته می شود. (وَأَخْرَجَتِ الْأَرْضُ أَثْقَالَهَا ) 5- حرکت شدید زمین وخروج بار سنگین از آن برای انسان سؤال ایجاد می کند. (وَقَالَ الْإِنْسَانُ مَا لَهَا) 6- از جمله گزارشگر های روز قیامت زمین است .(يَوْمَئِذٍ تُحَدِّثُ أَخْبَارَهَا) 7- زمین ازجمله موجودات خداوند است که در روز قیامت دریافت کننده وحی می باشد . ( بِأَنَّ رَبَّكَ أَوْحَىٰ لَهَا ) 8- مردم از گروه های مختلف در قیامت ظاهر می شوند(يَوْمَئِذٍ يَصْدُرُ النَّاسُ أَشْتَاتًا ....) 9- دیدن اعمال خود ازجمله برنامه های قیامت است . (يَوْمَئِذٍ......لِيُرَوْا أَعْمَالَهُمْ) 10- ذره در قیامت مورد مشاهده قرار می گیرد . (ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ و... ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ) 11- عمل خیر و شرّ اگر به اندازه ذره (یعنی خیلی کم و کوچک )با شد دستگاه های موجود در قیامت می توانند آنرا به نمایش بگذارند. (فَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا يَرَهُ(7) وَمَنْ يَعْمَلْ مِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا يَرَهُ(8)) 12-در قیامت خیر و شرّ هردو به نمایش گذاشته می شوند تا عدالت خداوند زیر سؤال نرود. مِثْقَالَ ذَرَّةٍ خَيْرًا ......... وَمِثْقَالَ ذَرَّةٍ شَرًّا ) العبد الحقیر محمد علی مهری ویشکائی 9/1/1392 13 منابع: 1- ثواب الاعمال، ص124 2- عیون اخبار الرضا، ج1، ص41 3- المصباح کفعمی، ص407 4- بحارالانوار، ج89، ص334 5- قرآن کریم 6- نمونه ی بینات در شأن نزول آیات تألیف دکتر محمد باقر محقق 7- تاریخ جمع قرآن کریم تألیف دکتر محمدرضا جلالی نائینی 8 -تفسیر المیزان تألیف علامه طباطبائی 9- تفسیر نمونه تألیف آیة الله ناصر مکارم شیرازی جمعی از دانشمندان 10- پرتوی از قرآن قسمت دوم جزء سی ام تألیف : سید محمود طالقانی
14
+ نوشته شده در جمعه نهم فروردین ۱۳۹۲ساعت 22:57 توسط محمدعلی مهری ویشکائی
|
|
|
