بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيمِ‏

وَالْعادِياتِ ضَبْحًا(1)

فَالْمُورِياتِ قَدْحًا(2)

فَالْمُغيراتِ صُبْحًا(3)

فَأَثَرْنَ بِهِ نَقْعًا(4) 

فَوَسَطْنَ بِهِ جَمْعًا(5)

إِنَّ اْلإِنْسانَ لِرَبِّهِ لَكَنُودٌ (6)

وَ إِنّهُ عَلى‏ ذلِكَ لَشَهيدٌ (7)

وَ إِنَّهُ لِحُبِّ‏ِ الْخَيْرِ لَشَديدٌ(8)

أَفَلايَعْلَمُ إِذا بُعْثِرَما فِي الْقُبُورِ(9)

وَحُصِّلَ ما فِي الصُّدُور (10)

إِنَّ رَبَّهُمْ بِهِمْ يَوْمَئِذٍ لَخَبيرٌ (11)

ترجمه ی آیات

به نام خداوند بخشنده مهربان

1- سوگند به اسب‌های دونده ی که  به شدت نفس می زنند .

2- و به اسب هایی که در اثرتاختن بر سنگ ها از سُم هایشان با سنگ جرقه می زند .

3- و به يورش‌برندگان(بردشمن) صبحگاهان.

4-که به واسطه آن(حمله بر دشمن)گرد وغبار برانگیختند .

5- پس به واسطه آن (حمله) جمعی را محاصره کردند.

6-همانا انسان نسبت به پروردگارش البته ناسپاس است.      

1

7- و بی‌ترديد او(انسان) برآن(ناسپاسی )البته آگاهی دارد.

8- و بی‌ترديد او (انسان) بردوستیِ مال و ثروت سخت بخيل و خسيس است.

9- آيا پس نمی‌داند  هنگامی که آن چه در قبرهاست بر انگیخته شود.

10- وآن چه در سينه‌هاست آشکار گردد.

11- همانا پروردگارِ شان به آنان(انسانها) در آن روز(قیامت) البته آگاه است.

معانی کلمه ها

وَ :سوگند

الْعادِياتِ :جمع عادیة ، از مصدر عدو كه به معناى دویدن به سرعت است . اسبان دونده

ضَبْحًا : صدای نفس زدن اسب ، حمحمه اسب در حین تاختن ، به شدت نفس زدن

فَ : و به ، پس

الْمُورِياتِ :  جمع موریة ، اسب‌هايي که بواسطه تاختن برسنگ از سُمِ‌شان جرقه می‌زند

قَدْحًا : چيزی را بر چيزی زدن ، روی سنگ ها تاختن

فَ : و به ، پس

الْمُغيراتِ : يورش بردن

صُبْحًا : بامدادان ، صبحگاهان

فَ : که

أَثَرْنَ : برانگيختند

بِهِ : بدان

2

نَقْعًا : گرد و غبار

فَ : و ، پس

وَسَطْنَ : غافل‌گير و محاصره کردند

بِهِ : به اين صورت

جَمْعًا : جمعی را ، گروهی را

إِنَّ : همانا ، به درستی که ، بی تردید

اْلإِنْسانَ : انسان ، آدم  

لِرَبِّهِ :برای پروردگارش

لَ : البته ، برای تأکید

كَنُودٌ : ناسپاس

عَلى: بر‏

ذلِكَ : آن ، اسم اشاره به دور

لَ : البته ، برای تأکید

شَهيدٌ :گواه ، آگاهی داشتن

حُبِّ‏ِ : دوست داشتن

الْخَيْرِ : مطلق خوبی ها

لَ : البته ، برای تأکید

شَديدٌ : سر سخت

3

أَ : آیا

فَ : پس

لايَعْلَمُ : نمی داند

إِذا : زمانی که ، هنگامی که

بُعْثِرَ : برانگیخته شده

ما : آن چه که

فِي : در

الْقُبُورِ : قبرها

حُصِّلَ : تحقق یافته ، آشکار شده

ما : آنچه که

الصُّدُور : سینه ها

رَبَّهُمْ : پروردگارشان

بِهِمْ  : به ایشان

يَوْمَئِذٍ : در آن روز (قیامت)

لَ : البته ، برای تأکید

خَبيرٌ : آگاه

بررسی کلمه ها

وَ : حرفِ جر ، قسم

4

الْعادِياتِ : مجرور

ضَبْحًا : مفعولِ مطلق

فَ : حرفِ عطف

الْمُورِياتِ : معطوف

قَدْحًا : مفعولِ مطلق

فَ : حرفِ عطف

الْمُغيراتِ : معطوف

صُبْحًا : مفعولِ مطلق

فَ : حرفِ عطف

أَثَرْنَ : فعلِ ماضی فاعل آن (نَ)می باشد

بِهِ : جار و مجرور

نَقْعًا : مفعولِ به

فَ : حرفِ عطف

وَسَطْنَ : فعلِ ماضی فاعل آن (نَ) است

بِهِ : جار و مجرور (قيد)

جَمْعًا : مفعولِ به

إِنَّ : حرف مشبة بالفعل

اْلإِنْسانَ : اسمِ إنَّ

5

لِ : حرف جر

رَبِّهِ : مضاف ومضاف الیه

لَ : تأکيد

كَنُودٌ : خبرِ إنَّ  (کنود مبالغه کُند)

وَ  : حرفِ عطف يا حاليه

إِنّ : حرف مشبة بالفعل

هُ : اسمِ انَّ

عَلى‏ :حرف جر

ذلِكَ : مجرور

لَ : تأکيد

شَهيدٌ : خبرِ إنَّ

وَ : حرفِ عطف يا حاليه

إِنَّ : حرف مشبة بالفعل

هُ : اسمِ إنَّ

لِ : حرف جر

حُبِّ‏ِ : مجرور ، مضاف

الْخَيْرِ : مضاف‌اليه

لَ : تاکيد

6

شَديدٌ : خبرِ إنَّ

أَ : حرفِ استفهام

فَ : حرفِ عطف

لايَعْلَمُ : فعل نفی و فاعل هُوَ در آن مستتر است.

إِذا : ظرف ، مفعول فيه

بُعْثِرَ : فعلِ ماضی رباعی مجرد

ما : نايبِ فاعل

فِي : حرف جر

الْقُبُورِ : مجرور

وَ : حرفِ عطف

حُصِّلَ : فعلِ ماضی

ما : نايبِ فاعل

فِي : حرف جر

الصُّدُور : مجرور

إِنَّ : حرف مشبة بالفعل

رَبَّ : اسمِ انَّ ، مضاف  

هُمْ  : مضاف‌اليه

بِهِمْ : جار و مجرور

7

يَوْمَئِذٍ :  مفعول فيه  ، مضاف و اذا مضاف‌اليه

 لَ :  تأکيد

خَبيرٌ :  خبرِ إنَّ

شأنِ نزولِ سوره و وقایع تاریخی آن

این سوره بعد از جنگ «ذات السلاسل» درمدینه بر حضرت رسول (ص) نازل شد.به طوری که در سال هشتم هجرت به پیغمبر اکرم (ص) خبر دادند که دوازده هزار سوار درسرزمین «یابس» جمع شده، و با یکدیگر عهد کرده‌اند که تا پیامبر(ص) و علی (ع) رابه قتل نرسانند و جماعت مسلمین را متلاشی نکنند از پای ننشینند.

پیغمبراکرم (صلی الله علیه وآله) جمع کثیری از یاران خود را به سرکردگی بعضی از صحابه ازجمله ابوبکر و عمر و عمرو بن عاص با چهار هزار نفر به سراغ آنها فرستاد، ولی بعد از گفتگوهائی بدون نتیجه بازگشتند؛ سرانجام پیامبر، علی (علیه السلام) را با گروه کثیری از مهاجر و انصار به نبرد آنها اعزام داشت، آنها بسرعت به سوی منطقه دشمن حرکت کردند و شبانه راه می‌رفتند، و صبحگاهان دشمن را درحلقه محاصره گرفتند، نخست اسلام را بر آنها عرضه داشتند چون نپذیرفتند هنوز هوا تاریک بود که به آنها حمله کردند و آنان را درهم شکستند، عده‌ای را کشتند، و اموال فراوانی به غنیمت گرفتند.

سوره عادیات نازل شد در حالی که هنوز سربازان اسلام به مدینه بازنگشته بودند، پیامبر خدا(صلی الله علیه وآله) آن روز برای نماز صبح آمد ، واین سوره را درنماز تلاوت فرمود. بعد از پایان نماز اصحاب عرض کردند : این سوره‌ای است که ما تا به حال نشنیده بودیم. فرمود: آری، علی (علیه السلام) بردشمنان پیروز شد، و جبرئیل دیشب باآوردن این سوره به من بشارت داد . چند روز بعد علی (علیه السلام) با غنائم و اسیران به مدینه وارد شد.

8

فضیلت سوره

از رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم روایت شده است: هر كس سوره عادیات را قرائت نماید اجر و پاداشی ده برابر كسانی كه در ایام حج در مزدلفه بیتوته كرده اند نصیب او خواهد شد.1

هم چنین فرموده اند: هر كس سوره عادیات را بخواند و همواره بر قرائت آن مداومت ورزد در روز قیامت با امیرالمؤمنین  علیه السلام محشور می گردد و از دوستان و همراهان او خواهد بود.2

ایشان در كلامی دیگر فرموده اند: ثواب قرائت سوره عادیات، برابر ثواب قرائت نصف قرآن است.3

در فضیلت این سوره همین بس كه در شأن امیرالمؤمنین علی علیه السلام نازل شده است و خداوند در آن به پیروزی ایشان در جنگ خبر داده بود.4

امام صادق علیه السلام در زیارت امیرالمؤمنین می فرمایند: «السلام علیك یا من نزلت فی فضله سوره العادیات5»

آثار و بركات سوره

1- ادای دین و بدهكاری

امام صادق علیه السلام می فرمایند: هر كس در قرائت سوره عادیات مداومت ورزد ، خداوند بدهكاری او را از جایی كه فكرش را نمی كند ادا می كند.6

2 - جهت وسعت رزق ورهایی از قرض و گرسنگی یا تشنگی

هر كه از درد و گرسنگی و تشنگی و قرض بخواهد رها شود به عدد نام امیرالمؤمنین علی علیه السلام 110 بار این سوره را بخواند بسیار نافع است. و نیز به جهت وسعت رزق و روزی همراه خود داشته باشد. 7

 

9

 3-  برای درد كبد

آورده اند كه برای درد كبد سوره عادیات را در ظرف چینی نو نوشته شود و سپس با آب باران بشویند و اندكی شكر به آن اضافه شود و بیمار سه روز متوالی از آن بنوشد.8

پیام های سوره

این سوره سه پیام کلی دارد :    الف- قسم      ب- پاسخ قسم      پ- تهدید

1- به اسبان دونده که برای نابودی دشمن خدا ، خود را به زحمت می اندازند  قسم یاد شده است .(وَالْعادِياتِ ضَبْحًا)

2- وسیله ای که برای جهاد در راه خدا استفاده می شود پیش خداوند عزیز است . به همین جهت به آن قسم یاد شده است.(وَالْعادِياتِ ضَبْحًا)

3- جرقه ای که سمّ اسب با سنگ در مسیر جهاد در راه خدا تولید می کند پیش خداوند محترم است .(فَالْمُورِياتِ قَدْحًا)                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                     

4-خودمجاهدان(فَالْمُغيراتِ)وزمان حمله شان(صُبْحًا) بردشمن مهم است.(فَالْمُغيراتِ صُبْحًا)

5- در اثر حمله ، رزمنده با وسیله اش(در صدر اسلام اسب) گرد و غباری که تولید می کند پیش خداوند محترم است .(فَأَثَرْنَ بِهِ نَقْعًا)   

6-درحمله باید طوری برنامه ریزی شودکه به محاصره دشمن بینجامد.(فَوَسَطْنَ بِهِ جَمْعًا)

7- گل سرسبد آفرینش نسبت به خالقش ناسپاس است.(إِنَّ اْلإِنْسانَ لِرَبِّهِ لَكَنُودٌ)

8- انسان نسبت به تخلفش آگاهی دارد.(وَ إِنّهُ عَلى‏ ذلِكَ لَشَهيدٌ)

9- دوستی انسان نسبت به خیر بسیار شدید است .(وَ إِنَّهُ لِحُبِّ‏ِ الْخَيْرِ لَشَديدٌ)

10-  بعد از مرگ حشر خواهیم داشت . (أَفَلايَعْلَمُ إِذا بُعْثِرَما فِي الْقُبُورِ)

 

10

11-در قیامت با جسم محشور می شویم و آنچه در قلب ما نهفته است آشکار خواهد  شد. (وَحُصِّلَ ما فِي الصُّدُور)

12- در قیامت خداوند نسبت انسان آگاهی کامل دارد . (إِنَّ رَبَّهُمْ بِهِمْ يَوْمَئِذٍ لَخَبيرٌ)

 

العبد الحقیر محمد علی مهری ویشکائی

28/12/1391

منابع:

1- مجمع البیان، ج10، ص421

2- ثواب الاعمال، ص125

3- الدرالمنثور، ج6، ص383

4- الخرائج و الحرائج، ج1، ص168

5- اقبال الاعمال، ج3، ص132

6- مستدرک الوسائل، ج13، ص290

7-  درمان با قرآن، ص159

8-  خواص القران و فوائده، ص187

9- قرآن کریم   

10- نمونه ی بینات در شأن نزول آیات تألیف دکتر محمد باقر محقق

11- تاریخ جمع قرآن کریم تألیف دکتر محمدرضا جلالی نائینی

12- قاموس قرآن   تألیف سید علی اکبر قرشی

13 -تفسیر المیزان تألیف علامه طباطبائی

14- تفسیر نمونه تألیف آیة الله ناصر مکارم شیرازی جمعی از دانشمندان    

15-پرتوی از قرآن  قسمت دوم جزء سی ام   تألیف : سید محمود طالقانی



 11

+ نوشته شده در  دوشنبه بیست و هشتم اسفند ۱۳۹۱ساعت 23:34  توسط محمدعلی مهری ویشکائی   | 

                                                   بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيمِ‏

الْقَارِعَةُ(1)مَا الْقَارِعَةُ(2) وَمَا أَدْرَاكَ مَا الْقَارِعَةُ (3) يَوْمَ يَكُونُ النَّاسُ كَالْفَرَاشِ الْمَبْثُوثِ(4)

وَتَكُونُ الْجِبَالُ كَالْعِهْنِ الْمَنْفُوشِ (5) فَأَمَّا مَنْ ثَقُلَتْ مَوَازِينُهُ (6) فَهُوَ فِي عِيشَةٍ رَاضِيَةٍ (7)

وَأَمَّا مَنْ خَفَّتْ مَوَازِينُهُ (8) فَأُمُّهُ هَاوِيَةٌ (9) وَمَا أَدْرَاكَ مَا هِيَهْ (10) نَارٌ حَامِيَةٌ (11)

ترجمه ی آیات

به نام خداوند بخشنده مهربان

1-آن حادثه کوبنده

2- چیست آن حادثه کوبنده ؟

3- وچه دانی توچیست آن کوبنده ؟

4- در روزی که مردم مانند پروانه‌های پراکنده می باشند.

5- و کوه‌ها مانندِ پشمِ زده شده می باشند.

6- پس امّا آن کس که کفه‌ها‌يش(سنجشهایش) سنگين باشد.

7- پس او درزندگیِ رضایت بخش به سر خواهد برد.

8- و امّا آن کس که کفه‌ها‌يش (سنجشهایش) سبک باشد.

9- پس جايگاه او هاويه است.

10- و چه دانی تو چيست؟آن هاويه.

11-آتشی است سوزنده .

 

1

معانی کلمه ها

الْقَارِعَةُ : کوبنده

مَا الْقَارِعَةُ : چیست کوبنده

وَمَا أَدْرَاكَ : و چه می دانی تو

مَا الْقَارِعَةُ : چیست کوبنده

يَوْمَ : روز  

يَكُونُ : می باشد

النَّاسُ :مردم

كَالْفَرَاشِ : مانند پروانه ها

الْمَبْثُوثِ : پراکنده

وَتَكُونُ : و می باشد

الْجِبَالُ : کوهها

كَالْعِهْنِ : مانندپشم

الْمَنْفُوشِ : زده شده ، ندّافی شده

فَأَمَّا : پس امّا ، پس درآن حال

مَنْ : کسی که ، آن که

ثَقُلَتْ : سنگین شد  

مَوَازِينُهُ : سنجش هایش ، ترازوهایش

فَهُوَ : پس او

2

فِي : در

عِيشَةٍ : زندگی  

رَاضِيَةٍ : رضایتبخش ، پسندیده

وَأَمَّا : وامّا ، درآن حال

مَنْ : کسی که ، آن که

خَفَّتْ : سبک شد

مَوَازِينُهُ : سنجش هایش ، ترازوهایش

فَأُمُّهُ : پس جایگاه او 

هَاوِيَةٌ : پرتگاه عمیق وهول انگیز   (جایگاهی در دوزخ)

وَمَا : و چه

أَدْرَاكَ : دانی تو

مَا هِيَهْ : چیست آن(ماهیه )

نَارٌ : آتش

حَامِيَةٌ : سوزنده

بررسی کلمه های این سوره

الْقَارِعَةُ : مبتدا  

مَا : اسم استفهام ، مبتدا

الْقَارِعَةُ : خبر

مَا الْقَارِعَةُ : جمله خبرِ القارعه است.

3

وَ : اعتراضيه

ما : اسم استفهام ، مبتدا

أدرا : فعل ماضی باب افعال و فاعلش هو است .

كَ :  مفعول اول  

أدرا ک : جمله خبر

مَا : اسم استفهام ، مبتدا

الْقارِعَةُ : خبر

مَا الْقارِعَةُ : جمله مفعول دوم.

يَوْمَ : ظرفِ زمان يا مفعول برای فعل اذکرُ محذوف يا خبر برای مبتدای (هی)محذوف

يَكُونُ : فعل ناقصه

النَّاسُ : اسمِ يکونُ

كَالْفَرَاشِ : جار و مجرور (خبر)

الْمَبْثُوثِ : صفت و جمله مضاف‌اليه يومَ است .

وَ : عطف

تَكُونُ : فعل ناقصه

الْجِبَالُ : اسمِ تکونُ

كَالْعِهْنِ : جار و مجرور ، موصوف

الْمَنْفُوشِ : صفت

4

كَالْعِهْنِ الْمَنْفُوشِ : جمله خبر 

فَ : استيناف ، أَمَّا : حرفِ شرط و تفصيل

مَنْ : مبتدا (اسم موصول)

ثَقُلَتْ : فعلِ ماضی (صله)

مَوَازِينُهُ : فاعل و مضاف‌اليه

فَ : رابطه برای جوابِ أَمَّا

هُوَ : مبتدا

فِي : حرف جر

عِيشَةٍ : مجرور

رَاضِيَةٍ : اسم فاعل (صفت)

عيشَةٍ رَاضِيَةٍ : جمله خبرِ (مَن)

وَ : عطف

أَمّا : حرفِ شرط و تفصيل

مَنْ : مبتدا (اسم موصول)

خَفَّتْ : فعلِ ماضی (صله)

مَوَازِينُهُ : فاعل و مضاف‌اليه‌

فَ : رابطه برای جوابِ أَمّا

أُمُّهُ : مبتدا ، مضاف و مضاف‌اليه

هَاوِيَةٌ : خبر و جمله خبرِ (مَنْ)

وَ : اعتراضيه

5

مَا : اسم استفهام ، مبتدا

أَدْرَا: فعل ماضی باب افعال و فاعلش (هُوَ )است و كَ: مفعول اول بوده جمله فعلیه خبر(مَا)است .

هِيَهْ : (هی) و (ها) برای سکت، خبر و جمله مفعول دوم

نَارٌ : خبر برای مبتدای (هی)محذوف

حَامِيَةٌ : خبر دوم

شرح آیات

الْقَارِعَةُ ﴿١

القارعه از ماده قرع یعنی کوبیدن چیزی برروی چیزی

کلمه ای که معانی گوناگون برای آن ذکر کرده اند این معانی عبارتند از :

1- کوبنده  2- حادثه‌ي کوبنده 3- یکی از نام های قیامت است  4- مصیبت هراس انگیز 5 - پيش‌آمدی بسیارگوش‌خراش

 

مَا الْقَارِعَةُ ﴿٢ وَمَا أَدْرَاكَ مَا الْقَارِعَةُ ﴿٣

البته یک نوع حادثه شدید قبل از قیامت اتفاق می افتد که باتخریب دنیا همراه است وبسیار شدید می باشد و قابل تصور نیست به همین جهت به نبی مکرّم می فرماید «تو    ازاین حادثه کوبنده چه می دانی »     

احتمالاً سه آیه اول مربوط به تخریب دنیا موقعی که قیامت می خواهد اتفاق بیفتداست.

 

6

يَوْمَ يَكُونُ النَّاسُ كَالْفَرَاشِ الْمَبْثُوثِ ﴿٤

حالت مردم در قیامت مثل حالت پروانه های پراکنده را می ماند .این آیه دلالت بر  عالم قیامت دارد . 

وَتَكُونُ الْجِبَالُ كَالْعِهْنِ الْمَنْفُوشِ ﴿٥

این آیه وقوع قیامت را بیان می کند که کوه ها متلاشی می شوند .چون شدت تخریب وکوبندگی زیادی دارد .

فَأَمَّا مَنْ ثَقُلَتْ مَوَازِينُهُ ﴿٦ فَهُوَ فِي عِيشَةٍ رَاضِيَةٍ ﴿٧

این آیه در مورد اعمال انساندر قیامت حکایت دارد که اگر کسی اعمالش خوب وعالی بود زندگی رضایت بخشی خواهد داشت

وَأَمَّا مَنْ خَفَّتْ مَوَازِينُهُ﴿٨فَأُمُّهُ هَاوِيَةٌ ﴿٩وَمَا أَدْرَاكَ مَا هِيَهْ﴿١٠ نَارٌ حَامِيَةٌ ﴿١١ این آیات در مورد اعمال انسانی سخن به میان می آورد که در شأن یک انسان الهی نیست گناه او خیلی زیاد است و باید وارد جایگاهی شودکه با آتش سوزان همراه است .  

شأن و محل نزول سوره

دو آیه ی 7و6 در باره ی علی (ع) و دو آیه 9 ، 8  در باره فاسقان می باشد .

این سوره در مکه بر پیامبر(ص) نازل شد ازنظر ترتیب نزول سیمین (30)وازعدد یکصد ویکمین (101) سوره قرآن کریم می باشد . 

خواص سوره ی قارعه

از پیامبر (ص)روایت شده که فرمود : کسی که سوره ی قارعه را تلاوت کند ، خداوند در روز قیامت میزان اعمال او را سنگین می نماید .

 

7

پیام های سوره ی القارعه

1- تغییر وتحوّل برای ورود به عالم قیامت بسیار شدیدوکوبنده خواهد بود.(الْقَارِعَةُ)

2- سؤال از چیستی قیامت مطرح است ﴿مَا الْقَارِعَةُ)

3- دانش کامل مربوط به قیامت نزد خدا است اگرپیامبر(ص) اطلاعاتی در مورد معاد دارد آن هم از کانال الهی به او وحی شده است. (وَمَا أَدْرَاكَ مَا الْقَارِعَةُ)

4- حضور مردم در قیامت قبل از پس دادن حساب وکتاب سبک خاصی دارد که به حضور پروانه ها تشبیه شده است  .(يَوْمَ يَكُونُ النَّاسُ كَالْفَرَاشِ الْمَبْثُوثِ)

5- یکی از عجایب بروز قیامت کوه های به ظاهر محکم مثل پشم ندّافی شده در می آیند.(وَتَكُونُ الْجِبَالُ كَالْعِهْنِ الْمَنْفُوشِ)

6- مردم درقیامت از نظر اعمال  به دو گروه بزرگ تقسیم می شوند. (مَنْ ثَقُلَتْ مَوَازِينُهُ  ــ مَنْ خَفَّتْ مَوَازِينُهُ)

7- اعمال کسانی که از نظر قوانین قیامت مطلوب و ثقیل باشد زندگی رضایت بخشی خواهند داشت .(فَأَمَّا مَنْ ثَقُلَتْ مَوَازِينُهُ ــ فَهُوَ فِي عِيشَةٍ رَاضِيَةٍ)

8- کسانی که از نظر قوانین قیامت اعمال نامطلوب و بی ارزش داشته باشند به جایگاهی سوق داده می شوند که آتش سوزانی دارد .(وَأَمَّا مَنْ خَفَّتْ مَوَازِينُهُ ــ فَأُمُّهُ هَاوِيَةٌ ــ وَمَا أَدْرَاكَ مَا هِيَهْ ــ  نَارٌ حَامِيَةٌ )

 

 

العبد الحقیر محمد علی مهری ویشکائی

22/12/1391

 

8

منابع:

1- قرآن کریم   

2- نمونه ی بینات در شأن نزول آیات تألیف دکتر محمد باقر محقق

3- تاریخ جمع قرآن کریم تألیف دکتر محمدرضا جلالی نائینی

4- قاموس قرآن   تألیف سید علی اکبر قرشی

5 -تفسیر المیزان تألیف علامه طباطبائی

6- تفسیر نمونه تألیف آیة الله ناصر مکارم شیرازی جمعی از دانشمندان    

7- مجمع البیان فی تفسیر القران  جلدده( 10) تألیف علامه شیخ ابوعلی طبرسی

8- پرتوی از قرآن  قسمت دوم جزء سی ام   تألیف : سید محمود طالقانی

9- تفسیرالبرهان ، ج 8 ، ص 368  تألیف سید هاشم بحرانی 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

9

+ نوشته شده در  سه شنبه بیست و دوم اسفند ۱۳۹۱ساعت 0:25  توسط محمدعلی مهری ویشکائی   | 

بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحيمِ


أَلْهَـیكُمُ التَّكَاثُرُ (1)

حَتَّى زُرْتُمُ الْمَقَابِرَ (2)

كَلاَّ سَوْفَ تَعْلَمُونَ (3)

ثُمَّ كَلاَّ سَوْفَ تَعْلَمُونَ (4)

كَلاَّ لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْيَقِينِ (5)

لَتَرَوُنَّ الْجَحِيمَ (6)

ثُمَّ لَتَرَوُنَّهَا عَيْنَ الْيَقِينِ (7)

ثُمَّ لَتُسْئَلُنَّ يَـوْمَئِذ عَنِ النَّعِيمِ (8)


ترجمه ی آیات

 به نام خداوند بخشنده مهربان

1- نازیدن به بسیاری (مال ، فرزند و قبیله ) شما را به خود مشغول کرد.

2- تا زیارت کردید شما گورستان های (خود را)

3- نه چنین است بزودی خواهید دانست .

4- پس نه چنین است بزودی خواهید دانست .

5- نه چنین است اگر بدانید دانستن بدون تردید .

6- هر آینه می دیدید جهنّم را .(بطور حتم جهنم را می دیدید )

7- سپس البته آن را (جهنّم) بی گمان می دیدید .

8- سپس هر آینه در آن روز از نعمت ها پرسیده شوید .

 

معانی کلمه ها

 

أَلْهَـی: به هوس وادار نمودن ، ازچیزی به چیزدیگر سرگرم داشتن ، ریشه اش از لهو  یعنی سرگرم شدن به كارهای كوچك و غافل ماندن از اهداف و كارهای مهم است. كُمُ : شما

التَّكَاثُرُ : افزایش یابی ، فخر فروشی ، برتری جوی ، ریشه اش از کثرت یعنی مباهات و فخر فروشی بر یكدیگر است.  "تكاثر"  در اصل به معنی تفاخر است، ولی گاه به معنی

1

فزون طلبی و جمع مال آمده است.

حَتَّى : تا

زُرْتُمُ : زیارت کردید شما

الْمَقَابِرَ : گورستان ها ، مفردش مقبره است .

كَلاَّ : اين طور نيست

سَوْفَ : حرف استقبال برای آینده دور

تَعْلَمُونَ :می دانید

سَوْفَ تَعْلَمُونَ : آینده دور خواهید دانست

ثُمَّ : سپس ، بعد از مدتی

لَوْ : اگر

عِلْمَ الْيَقِينِ : دانشی که شک وتردید درآن نیست

لَتَرَوُنَّ : هر آینه می بینید البته

الْجَحِيمَ : آتش بزرگ ، از نام های آتش آخرت ، به واسطه بزرگی وکثرت اشتعال جحیم نام گرفته است .

عَيْنَ الْيَقِينِ : مشاهده ای که تردید در آن نیست

 لَتُسْئَلُنَّ : هر آینه پرسش می شوید

يَـوْمَئِذ : روز قیامت

 عَنِ : از

النَّعِيمِ : نعمت ها

بررسی کلمه ها

أَلْهَـی : فعل ماضی باب افعال 

كُمُ : ضمیر متصل مفعولی ، مفعول به

التَّكَاثُرُ : اسم معرف به الف ولام بر وزن تفاعل که متقابل را می رساند ریشه اش از کثرت است

حَتَّى :حرف ، بیان نهایت أَلْهَـیكُمُ را می رساند 

زُرْتُمُ :صیغه جمع فعل ماضی مخاطب ریشه اش« زور » اجوف واوی است .(شبیه قُلتُم)

2

فاعلش تُمُ می باشد که به مردم جاهلیت عربستان بر می گردد.

الْمَقَابِرَ: مفعول به                                            

كَلاَّ : حرف ردع که به معنای حقًا می باشد ومقصود از حقًا تحقیق وتثبیت معنای جمله می باشد

سَوْفَ تَعْلَمُونَ: دلالت بر آینده دور دارد

ثُمَّ : حرف

كَلاَّ سَوْفَ تَعْلَمُونَ : برای تاکید ردع

كَلاَّ :تکرار بار سوم برای نفی همیشه ماندن در لهو و بی خبری و اثبات حصول دانایی است   

 لَوْ : حرف شرط امتناعی است

تَعْلَمُونَ : فعل مضارع مخاطب

عِلْمَ الْيَقِينِ : مضاف و مضاف الیه

لَتَرَوُنَّ : مضارع مخاطب ، مجهز به دوتأکید (لَ و نَّ) ، اصل آن ترأیون بود به علت مسائل صرفی به آن شکل در آمد.

الْجَحِيمَ : منصوب مفعول به

ثُمَّ : حرف ، دلالت بر تأخیر می کند

لَتَرَوُنَّهَا : فعل مضارع و هَا : مفعول به

عَيْنَ الْيَقِينِ : مضاف و مضاف الیه

ثُمَّ : عطف به آیه قبل و تأخیراز آن را می رساند

3

لَتُسْئَلُنَّ : مضارع مخاطب ، مجهز به دوتأکید (لَ و نَّ)

يَـوْمَئِذ : مضاف و مضاف الیه ، تنوین این کلمه را تنوین عوض می گویند به جهت آنکه

تنوین به جای جمله ی محذوفه يَـوْمَ اذا کان کذا آمده است .

عَنِ النَّعِيمِ : جار ومجرور

شأن نزول سوره ی تکاثر

این سوره در باره ی دو طایفه از قریش به نام های بنى عبد مناف بن قصى، و بنى سهم بن عمرو نازل شده که تفاخر می کردندتا اینکه بیاد آوری مرده ها و شمارش آنها از لحاظ کثرت پرداختند.

طبری صاحب جامع البیان در حدیثی از امیرمومنان علی(ع) می فرماید : گروهی از ما پیوسته درباره عذاب قبر در شك بودیم تا این كه سوره"الهكم التكاثر" نازل شد تا آنجا كه فرمود: كلا سوف تعلمون منظور از آن عذاب قبر است سپس می فرماید: ثم كلا سوف تعلمون، منظور عذاب قیامت است.

 

وقایع تاریخی

 

این سوره در مکه بر پیامبر (ص) نازل شد . از نظر ترتیب نزول شانزدهمین(16) وازنظرعددیکصدودومین(102) سوره قرآن کریم می باشد.

 

ثواب سوره تکاثر

 

و بهذاالاسناد عن الحسن عن شعيب عن ابى عبدالله عليه السلام قال من قرا سوره الهيكم التكاثر فى فريضه كتب الله له ثواب و اجر مائه شهيد و من قرءها فى نافله كتب الله له ثواب خمسين شهيدا و صلى معه فى فريضته اربعون صفا من الملائكه ان شاء الله
ترجمه:
امام صادق عليه السلام فرمودند: كسى كه سوره تكاثر را در نماز واجب بخواند، خداوند

 

4

ثواب وپاداش صد شهيد را براى او مى نويسد.و كسى كه آن را در نماز مستحب بخواند، خداوند ثواب پنجاه شهيد را براى او مى نويسد و در نماز واجبش صف از فرشتگان با او نماز مى خوانند.

رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم فرموده اند: قرائت این سوره برابر با 1000 آیه قرآن می باشد.

از رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم نقل شدهک هر که سوره تکاثر را قرائت نماید خداوند درباره نعمت هایی که در دنیا به او داده است از او حسابرسی نکند وهر که هنگام باریدن باران آن را بخواند و وقتی آن را به پایان برد خداوند گناهانش را می آمرزد.

هم چنین رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله وسلم فرموده اند: هر کس سوره تکاثر را در هنگام خواب با نیت صادق قرائت نماید 70 هزار حسنه به او داده می شود و 70 هزار گناه از او پاک می شود و 70 هزار درجه به او عطا می شود. قرائت کننده این سوره می تواند از خانواده ، همسایه و دوستانش شفاعت کند و خداوند سختی های برخورد با فرشتگان نکیر و منکر را برای او هموار می سازد.

عوامل تفاخر و تکاثر در این سوره چیست ؟

1- جهل و نادانی نسبت به پاداش و کیفر الهی

2- ایمان نداشتن به معاد

3- کبر و غرور

4-احساس حقارت نسبت به شکست هاو برای پوشاندن آن به فخرفروشی روی می آورد.

در حديثى از امام صادق (ع ) مى خوانيم : ((هيچ كس تكبّر به فخرفروشى نمى كند مگر به خاطرذلتى كه در نفس خود مى يابد))

5

تقسیم بندی علم در سوره تکاثر

1- علم الیقین : علمی که شک وتردید در آن نیست از طریق دلایل وشواهد ذهن اثبات می شود .

2- عین الیقین : مشاهده ای که شک وتردید در آن نیست از طریق شواهدعینی در خارج اثبات می شود .

3- حق الیقین :  آن همانند كسی است كه وارد در آتش شود و سوزش آن را لمس كند، و به صفات آتش متصف گردد، و این بالاترین مرحله یقین است.

در حقیقت مرحله اول جنبه عمومی دارد و مرحله دوم، برای پرهیزگاران است و مرحله سوم مخصوص خاصان و مقربان.

"یقین" نقطه مقابل "شك" است، همانگونه كه علم نقطه مقابل جهل است، و به معنی وضوح و ثبوت چیزی آمده است و طبق آنچه از اخبار و روایات استفاده می شود به مرحله عالی ایمان "یقین" گفته می شود، امام باقرعلیه السلام فرمود: "ایمان یك درجه از اسلام بالاتر است، و تقوا یك درجه از ایمان بالاتر، و یقین یك درجه برتر از تقوا است." سپس افزود: " و لم یقسم بین الناس شیء اقل من الیقین"؛ در میان مردم چیزی كمتر از یقین تقسیم نشده است.

راوی سؤال می كند یقین چیست؟ می فرماید:" اتوكل علی الله، والتسلیم لله، و الرضا بقضاء الله، و التفویض الی الله؛ حقیقت یقین توكل بر خدا، و تسلیم در برابر ذات پاك او، و رضا به قضای الهی، و واگذای تمام كارهای خویش به خداوند است.

در حدیث دیگری از امام صادق علیه السلام می خوانیم: " من صحة یقین المرأ المسلم ان لا یرضی الناس بسخط الله، ولا یلو مهم علی مالم یؤته الله ... ان الله بعدله و قسطه جعل الروح و الراحة فی الیقین و الرضا و جعل الهم و الحزن فی الشك و السخط "؛ از نشانه های صحت یقین مردم مسلمان این است كه مردم را با خشم الهی از خود خشنود نكند، و آنها را بر چیزی كه خداوند به او نداده است ملامت ننماید ( آنها را مسؤول محرومیت خود نشمارد)... خداوند به خاطر عدل و دادش آرامش و راحت را در یقین و رضا قرار داده، و اندوه و حزن را در شك ناخشنودی"!

6

و لذا در حدیثی آمده است كه خدمت پیغمبر اكرم صلی الله علیه و آله عرض كردند: " شنیده ایم بعضی از یاران عیسی روی آب راه می رفتند؟! فرمود: لو كان یقینه اشد من ذلك لمشی علی الهواء" ؛ اگر یقینش از آن محكم تر بود بر هوا راه می رفت"!

نام هاى متعدد دوزخ

حضرت امام محمد باقر علیه السلام در ذیل آیه- 44- سوره حجر که می گوید:" لها سبعة أبواب لکل باب منهم جزء مقسوم " می فرماید: دوزخ داراى هفت درجه است، بدین شرح: 1- جحیم. که درجه بالاى آن است 2- لظى 3- سقر 4- حطمه (بضم حاء و فتح طین و میم) 5- هاویه 6- سعیر 7- جهنم

 

نظر امام صادق(ع) در مورد نعیم

در حدیثی می خوانیم كه "ابوحنیفه" از امام صادق(ع) درباره تفسیر این آیه سوال كرد امام (ع) سوال را به او برگرداند و فرمود:"نعیم به عقیده تو چیست؟ عرض كرد: غذا است و طعام و آب خنك فرمود: اگر خدا بخواهد تو را روز قیامت در پیشگاهش نگه دارد تا از هر لقمه ای كه خورده ای و هر جرعه ای كه نوشیده ای از تو سوال كند باید بسیار در آنجا بایستی" عرض كرد:" پس نعیم چیست؟"

فرمود:" ما اهل بیت هستیم كه خداوند به وجود ما به بندگانش نعمت داده و میان آنها بعد از اختلاف الفت بخشیده، دل های آنان را به وسیله ما به هم پیوند داده و برادرخود ساخته بعد از آن كه دشمن یكدیگر بودند و به وسیله ما آنها را به اسلام هدایت كرده"... آری نعیم همان پیامبر(ص) و خاندان او است."

گذری بر احادیث در مورد تکاثر وتفاخر

در حدیث از امام باقرعلیه السلام می خوانیم: "ثلاثة من عمل الجاهلیة: الفخر بالانساب، والطعن فی الاحساب، و الاستسقاءُ بالانواء " ؛ سه چیز است كه از عمل جاهلیت است: تفاخر به نسب، و طعن در شخصیت و شرف خانوادگی افراد، و طلبیدن باران به وسیله ستارگان.

در حدیث دیگری از امیرمؤمنان علی علیه السلام می خوانیم:" اهلك الناس اثنانخوف الفقر، و طلب الفخر؛ " دو چیز مردم را هلاك كرده: ترس از فقر( كه انسان را وادار به جمع مال از هر طریق و با هر وسیله می كند) و تفاخر."

7

در حدیثی از پیغمبر اكرم صلی الله علیه و آله می خوانیم كه فرمود:" ما اخشی علیكم الفقر ولكن اخشی علیكم التكاثر " ؛ من از فقر بر شما نمی ترسم ولی از تكاثر بیم دارم."

رسول اكرم(ص) در تفسیر "الهاكم التكاثر" فرمود:

"قول ابن آدم مالی مالی، و مالك من مالك الا ما اكلت فافنیت او لبست فابلیت او تصدقت فامضیت "؛ انسان می گوید مال من، مال من! در حالی كه مال تو تنها همان غذایی است كه می خوری، و لباسی كه می پوشی، و صدقاتی كه در راه خدا انفاق می كنی."

پیام های سوره

 

1- نام این سوره از آیه اول آن گرفته شده است.(أَلْهَـیكُمُ التَّكَاثُرُ)

2-تفاخر و مباهات بر یكدیگر شما را از خدا و قیامت به خود مشغول داشت..(أَلْهَـیكُمُ التَّكَاثُرُ)

3- تفاخر بر ثروت ، فرزند ، فامیل ، قبیله و...ممنوع است.(أَلْهَـیكُمُ التَّكَاثُرُ)

4- مخاطب آیه عمومی است.(کم در أَلْهَـیكُمُ)

5- زیارت قبور برای فخر فروشی ممنوع است . (حَتَّى زُرْتُمُ الْمَقَابِرَ)

6- وقتی که از زندگی دنیا منقطع شدید آثار سوء غفلت تکاثر را متوجه خواهید شد. (كَلاَّ سَوْفَ تَعْلَمُونَ)

7-اگر دانش انسان از روی یقین باشدآثارسوء فخرفروشی در جهنّم قابل مشاهده خواهد بود.(كَلاَّ لَوْ تَعْلَمُونَ عِلْمَ الْيَقِينِ لَتَرَوُنَّ الْجَحِيمَ)

8- بعد از مرگ آثار فخرفروشی را با چشم مشاهده خواهید کرد.(ثُمَّ لَتَرَوُنَّهَا عَيْنَ الْيَقِينِ)

9- پرسش در قیامت حتمی است.(لَتُسْئَلُنَّ)

10- چگونگی استفاده از نعمت های موجود در دنیا بعد از مرگ پرسش خواهد شد.(ثُمَّ لَتُسْئَلُنَّ يَـوْمَئِذ عَنِ النَّعِيمِ)

11- منظور از النَّعِيمِ در حدیث پیامبر(ص)چهار نعمت (آ- عمر ب- مال پ- جوانی         ت- کار)می باشد .

العبد الحقیر محمد علی مهری ویشکائی

18/12/1391

 

8

منابع:

1-قرآن کریم   

2-نمونه ی بینات در شأن نزول آیات تألیف دکتر محمد باقر محقق

3-تاریخ جمع قرآن کریم تألیف دکتر محمدرضا جلالی نائینی

4- قاموس قرآن   تألیف سید علی اکبر قرشی

5 -تفسیر المیزان تألیف علامه طباطبائی

6- تفسیر نمونه تألیف آیة الله ناصر مکارم شیرازی جمعی از دانشمندان    

7- مجمع البیان فی تفسیر القران  جلدده( 10) ص534-535  تألیف علامه شیخ ابوعلی طبرسی

8- پرتوی از قرآن  قسمت دوم جزء سی ام   تألیف : سید محمود طالقانی

9- تفسیرالبرهان ، ج 5 ، تألیف سید هاشم بحرانی 

10- تفسیر نور الثّقلین  جلد 5 تألیف عبد علی بن جمعة العروسی حویزی

11- الدرالمنثور، ج 6 ، ص387 -386 شهيد ثاني زين الدين بن علي العاملي

12-کنز العمّال فی سنن الاقوال و الافعال کتابی روایی از علاءالدین علی بن حسام معروف به متقی هندی (م ۹۷۵ یا ۹۷۷ هـ) است

13-بحارالانوار، جلد 73، ص291.

14- بحارالانوار، جلد 73، ص 290، حدیث 12.

 

 

 

 

 

 

9

+ نوشته شده در  جمعه هجدهم اسفند ۱۳۹۱ساعت 16:47  توسط محمدعلی مهری ویشکائی   | 

بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيمِ‏

وَالْعَصْرِ (1)

إِنَّ اْلإِنْسانَ لَفي خُسْرٍ (2)

إِلاَّ الَّذينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصّالِحاتِ وَ تَواصَوْا بِالْحَقّ وَ تَواصَوْا بِالصَّبْرِ (3)

ترجمه ی آیات

به نام خداوند بخشنده مهربان

1- سوگند به سرمايه و مديريتِ زمان ، عصرِ نبوت ، دهر، روزگار، نمازِ عصر و اين عصر

2- بی­ترديد انسان البته در زيان­کاری است .

3-مگر آنان که ایمان آوردند وعمل شایسته انجام دادند . و یکدیگر را به حقّ سفارش­ کردند و یکدیگر را به صبر سفارش­ کردند .

معانی کلمه ها

وَالْعَصْرِ : قسم به عصر

إِنَّ : به درستی ، مسلماً ، بی تردید

اْلإِنْسانَ : انسان ، آدم

في : در  

خُسْرٍ : زیان نمودن ، سرمایه از دست دادن

إِلاَّ : مگر

الَّذينَ : آنان که ، که

آمَنُوا : ایمان آوردند

1

عَمِلُواالصّالِحاتِ : کار خوب انجام دادند .

تَواصَوْا : سفارش کردند

بِالْحَقّ ‏ِ : به حقّ

بِالصَّبْرِ : به شکیبایی

بررسی کلمه ها

وَ :حرفِ جر،  قسم

الْعَصْرِ مجرور به واو

إِنَّ :حرفِ مشبه بالفعل

اْلإِنْسانَ : اسم إنَّ، ال: جنسيت برای استغراق یعنی  همه­ی انسان­ها

لَ در لَفي : حرفِ تأکيدِ قسم ، فی در لَفي : حرف جر

خُسْرٍ :  مجرور به حرف جر فی  

في خُسْرٍ : محلاً مرفوع تا خبر إِنَّ  باشد .

إِلاَّ : حرفِ استثناء

الَّذينَ : مستثنی ، اسمِ موصول

آمَنُوا : فعلِ ماضی بابِ افعال و فاعلش واو (صله)

وَ : حرفِ عطف

عَمِلُوا معطوف به آمنوا و جمله صله فعلِ ماضی و فاعلش واو

الصّالِحاتِ : مفعول به

2

وَ : حرفِ عطف

تَواصَوْا  : فعلِ ماضی بابِ تفاعل و فاعلش واو ، عطف به جمله صله

بِالْحَقّ ‏ِ : جار و مجرور متعلق به تَواصَوْا

وَ : حرفِ عطف

تَواصَوْا : فعلِ ماضی بابِ تفاعل و فاعلش واو ،عطف به جمله صله

بِالصَّبْرِ : جار و مجرور متعلق به تَواصَوْا

شأن نزول سوره عصر

می گویند آیه دوم این سوره در باره ی افرادی مثل 1- اسود بن شریق القرشی

2-  ولید بن مغیرة نازل شده است .

وقایع تاریخی

این سوره در مکه مکرّمه برنبی بزرگوار(ص)نازل شد . از نظر ترتیب نزول،
سیزدهمین(13)واز نظر عدد سوره یکصد وسومین( 103)سوره قرآن کریم می باشد .

خواص سوره ی عصر

ابى رحمه الله قال حدثنى محمدبن يحيى عن محمد بن احمد عن محمد بن حسان عن اسماعيل بن مهران عن الحسن عن الحسين بن ابى العلاء عن ابى عبدالله عليه السلام قال مَن قَرَأَ وَ العَصرِ فِى نَوَافِلِهِ بَعَثَهُ اللهُ يَومَ القِيامَةِ مُشرِقًا وَجهُهُ ضاحِكًا سِنُّهُ قَرِيرًا عَينُهُ حَتّى يَدخُلَ الجَنَّةَ

ترجمه: امام صادق عليه السلام فرمودند: كسى كه در نمازهاى مستحب خود سوره عصر را بخواند، خداوند در روز قيامت او را با چهر ه اى درخشان ، خندان و خوشحال بر مى انگيزد تا وارد بهشت شود .

3

فضیلت سوره :

از منابع اهل سنت نقل شده است که این سوره در فضیلت امیرالمومنین علی علیه السلام است. این سوره در میان یاران رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم به قدری مهم و ارزشمند بود كه هر گاه یكدیگر را دیدار می كردند تا سوره عصر را برای هم نمی خواندند ، از هم جدا نمی شدند.

امام صادق علیه السلام در تفسیر این سوره فرمودند: «الا الذین امنوا» یعنی كسانی كه به ولایت امیرالمومنین علی علیه السلام ایمان آورده اند.

از رسول خدا صلی الله علیه وآله وسلم نقل شده است: هر كس این سوره را قرائت نماید عاقبت كار او به صبر و شكیبایی ختم خواهد شد و در روز قیامت همراه با یاران حق محشور خواهد شد.

پیام های سوره ی عصر

1- سوره با واو قسم شروع شده است .( وَالْعَصْرِ)

2- سوگند واقع شده(عصر) اهمیت زیادی پیش خالق دارد.(الْعَصْرِ)

3- کل انسان های روی کره زمین در معرض خطر زیانکاری هستند.(إِنَّ اْلإِنْسانَ لَفي خُسْرٍ )

4- اولین شرط خروج از زیانکاری ایمان به خالق هستی است ( الَّذينَ آمَنُوا)

5- دومین شرط خروج از زیانکاری انجام کارهای شایسته ای که خالق دستور داده

است.(عَمِلُوا الصّالِحاتِ)

6- سومین شرط خروج از زیانکاری سفارش کردن یکدیگر به حقیقت است.( تَواصَوْا بِالْحَقّ)

 

4

7- چهارمین شرط خروج از زیانکاری سفارش کردن یکدیگر به صبر وتحمّل است . (تَواصَوْا بِالصَّبْرِ)

8- تکرار(تَواصَوْا) برای الصَّبْرِ نشان دهنده اهمیت صبر می باشد .

9- ماضی آمدن افعال(آمَنُوا ـ  عَمِلُوا  ـ تَواصَوْا) آن هم به صورت جمع در آیه سوم دلالت بر محقق شدن این افعال دارد .

10- مراد از حقّ مطلق حقّ می باشد .  

العبد الحقیر محمد علی مهری ویشکائی

11/12/1391

منابع:

1-قرآن کریم   

2-نمونه ی بینات در شأن نزول آیات تألیف دکتر محمد باقر محقق

3-تاریخ جمع قرآن کریم تألیف دکتر محمدرضا جلالی نائینی

4- قاموس قرآن   تألیف سید علی اکبر قرشی

5 -تفسیر المیزان جلد بیست(20 )   تألیف علامه طباطبائی

6- تفسیر نمونه تألیف آیة الله ناصر مکارم شیرازی جمعی از دانشمندان    

7- مجمع البیان فی تفسیر القران  جلدده( 10) ص536  تألیف علامه شیخ ابوعلی طبرسی

8- پرتوی از قرآن  قسمت دوم جزء سی ام   تألیف : سید محمود طالقانی

9- تفسیرالبرهان ، ج 4 ص 504 ، تألیف سید هاشم بحرانی 

10- تفسیر نور الثّقلین  جلد 5 تألیف عبد علی بن جمعة العروسی حویزی

11- ثواب الأعمال ص125 تألیف محمد بن على بن بابويه شيخ صدوق

12- الدرالمنثور، ج 6 ، ص391  ص 392 شهيد ثاني زين الدين بن علي العاملي

13- تفسیرالقمی، ج27، ص441

14- مجمع البیان، ج10، ص535

 

 

5

+ نوشته شده در  جمعه یازدهم اسفند ۱۳۹۱ساعت 23:57  توسط محمدعلی مهری ویشکائی   | 

بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحيمِ‏

وَيْلٌ لِكُلّ‏ِ هُمَزَةٍ لُمَزَةٍ (1)

الَّذي جَمَعَ مالاً وَعَدَّدَهُ (2)

يَحْسَبُ أَنَّ مالَهُ أَخْلَدَهُ (3)

كَلاّ لَيُنْبَذَنَّ فِي الْحُطَمَةِ (4)

وَ ما أَدْرا كَ مَا الْحُطَمَةُ (5)

نارُاللّهِ الْمُوقَدَةُ (6)

الَّتي تَطَّلِعُ عَلَى اْلأَفْئِدَةِ (7)

إِنَّهاعَلَيْهِمْ مُؤْصَدَةٌ (8)

في عَمَدٍ مُمَدَّدَةٍ (9) 

ترجمه آیات

به نام خداوند بخشنده مهربان

1- وای بر هرعيب‌جوی مسخره کننده  .

2- آن که ثروتی جمع‌آوری کرد و سرگرم حساب‌رسی آن شد.

3- می‌پندارد که دارايي اش او را جاودانه می‌کند .

1

4- اين طور نيست! درآتش خرد کننده (حُطَمه)پرتاب  می شود .

5-و تو چه دانی چيست حطمه؟

6- آتشی که خدا بر افروخته است .

7- آتشی که بر دل ها سر می کشد .

8- آتشی که بر آنها احاطه کرده .

9-(این آتش )در ستون های بلند کشیده شده است .

معانی کلمه ها

وَيْلٌ : وای يا چاهی در جهنم

لِكُلّ‏ِ  : برای هر

هُمَزَةٍ : عيب‌جو ، سر کوفت زننده

لُمَزَةٍ : مسخره کننده ، طعنه زننده

الَّذي :کسی که

جَمَعَ : جمع‌آوری کرد

مالاً : مالی ، ثروتی 

2

عَدَّدَهُ : شمارش کرد آن را

يَحْسَبُ : می‌پندارد ، به حساب می آورد

أَنَّ : که

مالَهُ : ثروتش

أَخْلَدَهُ : جاودان می کند او را

كَلاّ : اين طور نيست

لَيُنْبَذَنَّ : شخص یا چیز ی را با خواری دور می افکند

 فِي: در

الْحُطَمَةِ : در هم شکننده ، خرد کننده  

ما : چه

أَدْرا كَ :  دانی تو

مَا الْحُطَمَةُ : چیست خردکننده ؟ 

نارُاللّهِ : آتش خدا

الْمُوقَدَةُ : افروخته

3

الَّتي : که

تَطَّلِعُ : سر می‌کشد ، در بر می‌گيرد

عَلَى: بر

اْلأَفْئِدَةِ : جمع فواد یعنی قلب ها

إِنَّها : آتشی که

عَلَيْهِمْ  : بر ایشان

مُؤْصَدَةٌ : احاطه کرده   

عَمَدٍ : ستون

مُمَدَّدَةٍ  : کشیده شده

بررسي كلمه ها

وَيْلٌ :  مبتدا، بر نفرين دلالت دارد، در اين صورت ا بتدا به نکره جايز است   .

لِكُلّ‏ِ :  جار و مجرور ، خبر و  برای تعمیم ویل است .

هُمَزَةٍ : بر وزن فُعَلَه (مبالغه ) ، صفت

لُمَزَةٍ :  بر وزن فُعَلَه (مبالغه )  صفت

الَّذي : موصول ، صفت یا بدل  دیگر  لِكُلّ‏ِ  می باشد

جَمَعَ  :  فعلِ ماضی و فاعلش هو در آن مستتراست .

4

مالاً : نکره ، مفعول به

وَ : عطف

عَدَّدَهُ :  فعل ماضی  و  (هُ)   مفعول به

يَحْسَبُ : فعل مضارع و فاعلش هو در آن مستتراست . (حالِ فاعلِ عدَّدَ)

أَنَّ : حرفِ مشبه بالفعل

مالَ  : اسمِ إنَّ  ، مضاف 

هُ :  مضاف‌اليه

أَخْلَدَ هُ: فعلِ ماضی و فاعلش هودر آن مستتر است .   هُ :  مفعول به و جمله خبر

كَلاّ : حرف رَدع و زجر: نه، نه چنين است يا به معنای حقًا: به‌راستی

 لَيُنْبَذَنَّ :   فعلِ مضارع مجهول با دو تأکيدِ (لَ و نَّ) و نايبِ فاعلش هو در مستتر است.

فِي : حرف جر

الْحُطَمَةِ : مجرور

وَ :حرفِ اعتراض

ما : اسمِ استفهام، مبتدا

5

أَدْرا :  فعلِ ماضی باب افعال و فاعلش هودر آن مستتر است.

كَ : مفعول به و جمله اعتراضی، خبر مَا  اسمِ استفهام

الْحُطَمَةُ  اسمِ مبالغه، خبر و جمله مفعول دوم ادراک

نارُ : خبرِ هی محذوف

اللّهِ :  مضاف‌اليه   

الْمُوقَدَةُ : صفت

الَّتي : صفتِ دوم نار

تَطَّلِعُ : فعلِ مضارع و فاعلش هی در آن مستتر است .

عَلَى : حرف جر

اْلأَفْئِدَةِ :   مجرور (قيدِ تطلع)

إِنَّ : حرفِ مشبه بالفعل

ها : اسمِ إنَّ

عَلَيْهِمْ : جار و مجرور، خبر مقدم

مُؤْصَدَةٌ : مبتدای مؤخر و جمله خبر إنَّ

6

في : حرف جر

عَمَدٍ : مجرور ، جمعِ عماد

مُمَدَّدَةٍ : صفت، اسم مفعول باب تفعيل

شأن نـزول:

گروه ای  از مفسران گفته اند كه این سوره درباره ولیدبن مغیره نازل شده است كه

پشت سر پیغمبراكرم (صلی الله علیه و آله) غیبت مى كرد، و در پیش روی حضرت طعن

و استهزا مى نمود.

عده دیگر از مفسران گفته اند كه این سوره درباره  سران شرك و دشمنان سرشناس اسلام مانند " اخنس بن شریق" و "امیة بن خلف" و"عاص بن وائل"  نازل شده است .

من حیث المجموع  می تواند شامل همه افراد ی بشود که دارای این خصوصیات هستند . 

فضیلت سوره:

در فضیلت این سوره از امام صادق علیه السلام آمده است: هر كس سوره همزه را در نمازهای واجبش قرائت كند فقر او زایل می گردد و روزی به سوی او جلب شده و مرگ های بد از او دور می شود.

 همچنین روایت شده است: هر كه در نمازهایش سوره همزه را قرائت كند به اندازه دنیا ثواب به او داده می شود .

7

از رسول خدا صلی الله علیه و اله وسلم نیز نقل شده است: هر كه این سوره را قرائت نماید به تعداد كسانی كه حضرت محمد صلی الله علیه و اله وسلم و یارانش را مسخره كردند ده حسنه عطا می شود.

وقایع تاریخی

این سوره در مکه پس از سوره قیامت بر نبی مکرّم اسلام (ص) نازل شد از نظر ترتیب نزول ، سی و دومین (32) و از نظرعدد ، یکصد و چهارمین سوره قرآن کریم می باشد.

پیام های سوره همزه

1-  کسانی که کارشان عیبجوی و مسخره کردن دیگران است باید به گوش باشند .

( وَيْلٌ لِكُلّ‏ِ هُمَزَةٍ لُمَزَةٍ )    

2- کسانی که کارشان در دنیا صرفًا طعنه زدن وعیبجوی است جایگاه بهتر از وَيْلٌ در جهنم نخواند داشد . (وَيْلٌ لِكُلّ‏ِ هُمَزَةٍ لُمَزَةٍ )                                                                                                                                                                                                             

3- دل خوش کردن به اینکه من میلیونرم یا میلیاردرم  ممنوع (الَّذي ...........عَدَّدَهُ )

4- ثروت ومال انسان را جاودانه نمی کند( يَحْسَبُ أَنَّ مالَهُ أَخْلَدَهُ)

5- تکیه بر مال وثروت نتیجه اش پرتاب شدن به آتش جهنم است .(كَلاّ لَيُنْبَذَنَّ فِي الْحُطَمَةِ) 

8

6 - تکیه بر مال ثروت  عذابش نامشخص است (وَ ما أَدْرا كَ مَا الْحُطَمَةُ)

7 مالی که جمع آوری آن باعث تخریب دیگران شود آتش مخصوص الهی را به همراه دارد .( نارُاللّهِ الْمُوقَدَةُ)

 8 چون طعنه زدن ومسخره کردن روح وروان طرف مقابل را جریحه دار می کند لذا عذاب چنین عملی هم از قلب وروح شخص نشات می گیرد ( الَّتي تَطَّلِعُ عَلَى اْلأَفْئِدَةِ)

9- عذاب عیبجو و مسخره کننده فرا گیر است .(إِنَّهاعَلَيْهِمْ مُؤْصَدَةٌ)

10-تجسم عمل مسخره کننده وعیبجو با ستون های آتش جهنم ارتباط دارد .( في عَمَدٍ مُمَدَّدَةٍ)

العبد الحقیر محمد علی مهری ویشکائی

6/12/1391

منابع:

1-قرآن کریم   

2-نمونه ی بینات در شأن نزول آیات تألیف دکتر محمد باقر محقق

3-تاریخ جمع قرآن کریم تألیف دکتر محمدرضا جلالی نائینی

4- قاموس قرآن   تألیف سید علی اکبر قرشی

5 -تفسیر المیزان جلد بیست(20 )   تألیف علامه طباطبائی

9

6- تفسیر نمونه جلد تألیف آیة الله ناصر مکارم شیرازی جمعی از دانشمندان    

7- مجمع البیان فی تفسیر القران  جلدده( 10) ص536  تألیف علامه شیخ ابوعلی طبرسی

8- پرتوی از قرآن  قسمت دوم جزء سی ام   تألیف : سید محمود طالقانی

9- تفسیرالبرهان، ج 8 ، تألیف سید هاشم بحرانی 

10- تفسیر نور الثّقلین  جلد 5 تألیف عبد علی بن جمعة العروسی حویزی

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

10

+ نوشته شده در  دوشنبه هفتم اسفند ۱۳۹۱ساعت 23:28  توسط محمدعلی مهری ویشکائی   |