|
بِسْمِ
اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
وَالتِّینِ وَالزَّیْتُونِ(1) وَطُورِ سِینِینَ (2) وَهَذَا الْبَلَدِ الْأَمِینِ (3) لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنسَانَ فِی أَحْسَنِ تَقْوِیمٍ (4) ثُمَّ رَدَدْنَاهُ أَسْفَلَ سَافِلِینَ (5) إِلَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ فَلَهُمْ أَجْرٌ غَیْرُ مَمْنُونٍ (6) فَمَا یُكَذِّبُكَ بَعْدُ بِالدِّینِ(7) أَلَیْسَ اللَّهُ بِأَحْكَمِ الْحَاكِمِینَ(8) ترجمه ی آیات به نام خداوند بخشنده مهربان 1- قسم به انجیر و زیتون 2- قسم به طور سینا 3- قسم به این شهر امن(مکه) 4- که انسان را در نیکوترین شکل آفریدیم . 5- سپس او را به پست ترین مرحله برگرداندیم . 1 6- مگر کسانی كه ایمان آوردند و كارهای شایسته انجام دادند . پس برای ایشان پاداش بی پایانی و بی منّت است . 7- پس چه چیز تو را بعد از این (بیان) به انكار دین وا می دارد ؟ 8- آیا خداوند حکم کننده ترین حكم كنندگان نیست؟ معنای کلمه ها وَ : واو سوگند التِّینِ : انجیر وَ: واو قسم الزَّیْتُونِ : زیتون وَ : واو قسم طُورِ سِینِینَ : کوه سینا 2 وَ: واو قسم هَذَا : این الْبَلَدِ : شهر الْأَمِینِ : امن ، آرام لَقَدْ : که ، البته به تحقیق خَلَقْنَا : آفریدیم ، خلق کردیم الْإِنسَانَ : انسان ، بشر فِی : در أَحْسَنِ : نیکوترین تَقْوِیمٍ : اندام ، شکل ، قیافه ، صورت ثُمَّ : سپس ، بعد از مدتی 3 رَدَدْنَاهُ : باز گرداندیم او را أَسْفَلَ سَافِلِینَ : فروترین حالت فروتران إِلَّا : مگر الَّذِینَ آمَنُوا : کسانی که ایمان آوردند عَمِلُواالصَّالِحَاتِ : کارهای شایسته انجام دادند فَلَهُمْ : پس برای ایشان أَجْرٌ : مزدی ، پاداشی غَیْرُ مَمْنُونٍ : بی منّت ، بی پایان فَمَا : پس چه چیز ؟ یُكَذِّبُكَ : به تکذیب وا می دارد تو را ، تو دروغ بگویی بَعْدُ : پس 4 بِالدِّینِ : روز قیامت أَلَیْسَ : آیا نیست اللَّهُ : خدا بِأَحْكَمِ : حکم کننده ترین الْحَاكِمِینَ : حكم كنندگان بررسی کلمه ها وَ : حرف جر التِّینِ : مجرور، اسم ثلاثي مجرد است . مجرور متعلق به فعل قسم محذوف تقدير : اقسم بالتين و اين جمله استينافيه است و محلي از اعراب ندارد . وَ : حرف عطف (الزيتون) عطف بر التين الزَّیْتُونِ : اسم ، مجرور ، اين كلمه ثلاثي مزيد است . 5 وَ : حرف عطف طُورِ: مجرور ، مضاف ، اسم ثلاثي مجرد ، عطف بر التين است . سِینِینَ : مضاف الیه وَ : حرف جر هَذَا : اسم اشاره و درمحل جر عطف بر التين شود . الْبَلَدِ : موصوف ، بدل الْأَمِینِ : صفت مشبهه است به معناي آمن يا مأمون لَ : لام جواب قسم قَدْ : حرف تحقیق خَلَقْنَا : فعل و فاعل الْإِنسَانَ : مفعول 6 فِی : حرف جر أَحْسَنِ : مجرور ، صفت تفصیل ، حال برای انسان تَقْوِیمٍ : مصدر باب تفعيل است قوم الشي ء ثُمَّ : حرف عطف رَدَدْنَا : فعل و فاعل ، فعل ماضي از ثلاثي مجرد باب فعل يفعل است اين فعل دراين معنا به مفعول اول خود بي واسطه و به مفعول ديگرش به واسطه الي تعدي مي كند هُ : مفعول أَسْفَلَ : مضاف ، اسم تفضيل است نقيض اعلي سَافِلِینَ : مضاف الیه ، جمع مذكر سالم براي سافل إِلَّا : حرف استثنا الَّذِینَ : موصول ، محلا منصوب تا مستثنا باشد . 7 آمَنُوا : فعل و فاعل ، جمله صله موصول است و محلي از اعراب ندارد وَ : عطف عَمِلُوا : فعل وفاعل الصَّالِحَاتِ : مفعول فَ : فاء تفریع ، نتیجه لَهُمْ : جار ومجرور ، خبر مقدم أَجْرٌ : مبتدا مؤخر ، موصوف غَیْرُ مَمْنُونٍ : مضاف و مضا ف الیه ، صفت فَ : استینافیه مَا : اسم استفهامیه ، در محل رفع مبتدا یُكَذِّبُكَ : فعل ، ضمیر در آن فاعل ، مفعول ، جمله در محل رفع تا خبر ما شود . 8 بَعْدُ : ظرفی است مبنی بر ضم ضم زيرا كه لفظاً قطع از اضافه شده است اما معناي مضاف اليه آن درنيت است تقدير : بعد هذه الدلائل بنابراين بعد در محل نصب و متعلق به يكذبك است . بِالدِّینِ : جار و مجرور أَ : استفهام لَیْسَ : فعل ناقصه اللَّهُ : اسم بِأَحْكَمِ : جار ومجرور ، مضاف ، اسم تفضيل است در محل نصب تا خبر لیس شود . الْحَاكِمِینَ : مضاف الیه ، جمع مذكر سالم بررسی آیات وَالتِّینِ وَالزَّیْتُونِ(1) كلمه تين به معنی انجير يك بار در قرآن آمده است . 9 خواص انجیر خوردن انجير خشك، باعث تقويت حافظه می‌شود و به علت وجود عناصر معدنی در انجير سبب تعادل قوای بدن و خون می‌شود، اطلاعاتی در مورد زیتون روغن زيتون نيز سرشار از انواع ويتامين‌هاست و دارای فسفر و گوگرد و كلسيم و آهن و پتاسيم و منگنز است داروهايی كه از روغن زيتون و سير تهيه می‌شوند برای انواع دردهای رماتيسمی مفيد است. سنگ‌های كيسه صفرا به وسيله خوردن روغن زيتون از بين می‌روند. كلمه زيتون نيز 6 بار به صورت صريح و يك بار به صورت ضمنی در سوره مؤمنون به آن اشاره شده است آنجا كه می‌فرمايد: ﴿و شجرة تخرج من طور سيناء تنبت بالدهن وصبغ للآكلين و درختی كه از طور سینا می روید و از آن روغن و غذایی برای خورندگان فراهم می گردد. مؤمنون آیه ی20﴾ تكرار شده است . طبق آخرين تحقيقات دانشمندان ژاپنی تركيب اين دو ميوه با اين نسبت يعنی يك به هفت 10 می‌تواندماده متالويثوندز (1) را توليد كند كه برای سلامتی و زنده ماندن انسان بسيار مهم و حياتی است . روغن زيتون دوست صميمی كبد آدمی و برای رفع عوارض كليه‌ها و سنگ‌های صفراوی و قولنج‌های كليوی و كبدی و رفع يبوست بسيار مؤثر است. به همين دليل از درخت زيتون به عنوان «شجره مباركه» در قرآن ياد شده است. وَطُورِ سِینِینَ (2) منظور از طورسینین همان" طور سینا" است كه مفسران آن را اشاره به كوه" طور" معروف كه در صحرای سینا است دانسته اند و در آنجا درختان پربار زیتون وجود دارد. "سینا" را به معنی كوه پربركت یا پردرخت یا زیبا می دانند و همان كوهی است كه موسی علیه السلام به هنگام مناجات به آنجا می رفت . و سينا شبه جزيره اي است كوهستاني در شمال شرقي مصر ، ميان خليج عقبه (مشرق) و سوئز 11 (1) ماده‌ايست كه مخ انسان و حيوانات ديگر به ميزان بسيار كمی ترشح می‌كنند. اين ماده پروتئينی دارای گوگردی است كه به راحتی می‌تواند با روی، آهن و فسفر مخلوط شود. گروهی از دانشمندان ژاپنی اقدام به جستجوی اين ماده سحرآميز كه باعث از بين رفتن عوارض پيری می‌شود در ميان گياهان كردند و تنها اين ماده را در دو گياه انجير و زيتون پيدا كردند. (مغرب)
كه امروزه در تصرف مصر مي باشد در تورات آمده كه در همين محل موسي به پيغمبري
برگزيده شد و الواح عشره را خدا بدو عطا كرد (فرهنگ معين ج 5 ص 848) وَهَذَا الْبَلَدِ الْأَمِینِ (3) هَذَا اسم اشاره بوده و مشارالیه اش الْبَلَدِ است . الْأَمِینِ دوتا معنی می توان از آن استفاده کرد یکی از معنای فاعل « الآمن » و دیگری مفعول «المأمون » امنیت بخش بودن این شهر به خاطر کعبه و مناسک آن می باشد که ازابراهیم خلیل(علیه السلام ) و قبل از آن یعنی آدم (علیه السلام ) نشأت می گیرد . این آیه اشاره به سرزمین مكه است. سرزمینی كه حتی در زمان جاهلیت، به عنوان منطقه امن و حرم خدا شمرده می شد و كسی در آن جا حق تعرض به دیگری را نداشت. این سرزمین در اسلام اهمیت زیادی دارد. نه تنها انسانها بلكه حیوانات و پرندگان و درختان آن نیز در مناسک حج از امنیت خاصی برخوردار هستند. لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنسَانَ فِی أَحْسَنِ تَقْوِیمٍ (4) 12 این آیه ، جواب چهار (4) آیه ی قبلی است یعنی آن قسم ها را یاد کرده تا به ما بفهماند که خلقت انسان بسیار اهمیت دارد . آوردن « لام » و « قد » قبل از فعل « خلق » دلالت بر تأکید است . استفاذه از ضمیر متکلم مع الغیر « نا » اراده خداوند را با همه ی علل و اسباب نشان می دهد .« الف و لام » الْإِنسَانَ دلالت بر صورت نوعی انسان دارد . « فی » دلالت بر ظرف شکل و تقویم آن صورت نوعی انسان دارد . « أَحْسَنِ » صفت تفضیلی و مفضل علیه مقدر آن دیگر موجودات هستند . « تَقْوِیمٍ » اصل لغوی آن از قوم یا قام است که به باب تفعیل سوق داده شد .یعنی انسان بر عکس موجودات دیگر استعداد تقویمی دارد تا خود را در مسیر تکامل در آورد وبه کمالات برساند اما موجودات دیگر این ویژگی را ندارند . پس انسان به خاطر استعداد تقویمی هم می تواند سیر تکامل وهم سیر پستی و نزولی داشته باشد که در آیه بعد می خوانیم :ثُمَّ رَدَدْنَاهُ أَسْفَلَ سَافِلِینَ (5) چون انسان از مسیر تکاملی خود استفاده نکرده است لذا به ا سفل سافلین سوق داده می شود . « ثُمَّ » یعنی اولا : زمان لازم ثانیا : برنامه مطلوب به انسان داده می شود اگر استفاده کرد به علیین مشرف می شود ولی اگر سواستفاده نمود به أَسْفَلَ سَافِلِینَ تنزول می یابد . سؤالی که در 13 این جا مطرح می شود اینکه چرا سَافِلِینَ را به صورت جمع مذکر آورد؟ به خاطروصف مراتب پستی است همان طوری که علیین وصف مراتب مقامات عالی است . إِلَّا الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ فَلَهُمْ أَجْرٌ غَیْرُ مَمْنُونٍ (6) آن فرصتی راکه به انسان می دهند در واقع اختیار به انسان داده شده است این اختیار باعث می شود تا از پستی ها رهای یافته و به سمت ایمان و کارهای شایسته سوق داده شود . پاداش اعمال شایسته اختیارانه اش بدون منت خواهد بود . پیام آیه این است که برای خروج از أَسْفَلَ سَافِلِینَ پذیرفتن ایمان الهی و انجام کارهای خدا پسندانه است . فَمَا یُكَذِّبُكَ بَعْدُ بِالدِّینِ(7) أَلَیْسَ اللَّهُ بِأَحْكَمِ الْحَاكِمِینَ(8) دو سؤال در این دو آیه کریمه مطرح می شود : اول اینکه چه عواملی باعث شد تا انسان بعد از این فرصتی که به او داده شده روز قیامت را تکذیب کند؟ دوم اینکه آیا انسان خداوند را به عنوان بهترین حکم کننده قبول ندارد؟پاسخ این دو سؤال را می توان در آیات قبل جستجو کرد یک اینکه توجه ای به نعمت های ظاهری اعم از انجیر ، 14 زیتون ، کوه سینا و شهر مکه نشده است زدن عینک مادی به این نعمت ها نتیجه اش تکذیب معاد را به همراه خواهد داشت . دوم اینکه وقایع مهمی در کوه سینا رخ داد موسی کلیم به عنوان نبی بزرگوار انتخاب شد ومأمور به تبلیغ دین الهی شد نپذیرفتن دین الهی فرجامش تکذیب معاد را به همراه دارد .سوم اینکه در مکه هم وقایع بسیار مهمی رخ داد وآن مبعوث شدن نبی بزرگوار اسلام حضرت محمد (صلی الله علیه و آله و سلم ) وترویج دین مبین اسلام همراه بود در نتیجه نپذیرفتن دین الهی او تکذیب روز جزا را درپی خواهد داشت . شأن نزول سوره از ابن عباس روایت شده که گوید عده ای بودند در زمان پیامبر (ص) که فرتوت و پیرشده و اواخر عمرخویش را می گذرانیدند سپس از پیامبر در باره ی آنها که تقریباً عقل آنها به بچه گی و سفاهت می رفت سؤال گردید خداوند با نزول این آیه فهمانید که اینان قبل از زوال عقل دارای اعمال نیکی بوده اند که بدان سبب دارای اجر و پاداش خواهند بود بنابراین در اینگونه سنین معذور می باشد. 15 محل نزول سوره این سوره مشتمل بر هشت (8) آیه ودر مکه مکرمه برپیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم ) نازل شده است . عدد سوره نود و پنج (95) وترتیب نزول بیست و هشتمین سوره قرآن کریم می باشد . این سوره در سال سوم بعثت بعد از سوره بروج نازل شده‌است. خواص سوره در بيان فضيلت سوره تين نبی اكرم(صلی الله علیه و آله و سلم ) فرموده‌اند: هر كس سوره تين را بخواند خداوند او را دو خصلت عطا فرمايد، مادامی كه در دار دنياست اول عافيت و دوم يقين و هرگاه از دار دنيا رفت ، خداوند او را به عدد كسی كه اين سوره را بخواند ثواب يك روز روزه بودن اجر عطا فرمايد. پیامبراكرم(صلی الله علیه و آله و سلم ) فرمودند: روغن زیتون را بخورید و بدن را با آن چرب كنید كه از درخت مباركی است. 16 امام صادق(علیه السلام) درباره سوره تين فرمودند: كسی كه در نمازهای واجب يا نافله‌اش سوره تين را بخواند از نعمت های بهشت آن قدر به او اعطا ء می شود که راضی گردد ان شاء الله . در حدیثی از امام رضا علیه السلام آمده است:" انجیر بوی دهان را می برد. لثه ها و استخوانها را محكم می كند، مو را می رویاند، درد را برطرف می سازد و با وجود آن، نیاز به دارو نیست و نیز فرمود: انجیر شبیه ترین میوه ها به میوه بهشتی است. العبد الحقیر محمد علی مهری ویشکائی 25/4/1392 منابع 1- قرآن کریم 2- نمونه ی بینات در شأن نزول آیات تألیف دکتر محمد باقر محقق 3- تاریخ جمع قرآن کریم تألیف دکتر محمدرضا جلالی نائینی 4-تفسیر المیزان تألیف علامه طباطبائی 17 5-پرتوی از قرآن قسمت دوم جزء سی ام تألیف : سید محمود طالقانی 6- مجمع البیان ج 10 ص510 7- ثواب الاعمال و عقابها ص218 8- تفسیر نور الثقلین ج5 ص 606 9- البرهان ج 4 ص 476
18
+ نوشته شده در جمعه بیست و هشتم تیر ۱۳۹۲ساعت 16:36 توسط محمدعلی مهری ویشکائی
|
|
|
